Zowel in het Sociaal Akkoord 2013 als in het actieplan ‘Bestrijden van schijnconstructies’ is door sociale partners en de overheid aandacht gevraagd voor het verbeteren van de naleving en handhaving van cao-afspraken en het tegengaan van cao-ontduiking.
SZW heeft onderzocht in hoeverre de toegenomen aandacht van sociale partners voor naleving en handhaving is terug te vinden in recent afgesloten principeakkoorden en cao’s. Hiertoe zijn alle 167 bedrijfstakcao’s uit de sectoren markt en zorg onderzocht (peildatum 1 november 2014; ruim 4,4 miljoen werknemers).
In de eerste plaats zijn vier manieren onderscheiden waarop naleving van de cao kan worden bevorderd. De meeste cao’s (86%) blijken een of meer van deze nalevingsbevorderende afspraken te bevatten: voorlichting en uitleg over de cao (47%), klachtenregeling (19%), geschillenregeling (75%) en het houden van toezicht (21%).
Vervolgens is nader ingezoomd op toezichtsbepalingen in risicosectoren, dat wil zeggen sectoren waar de kans op misstanden met arbeidsvoorwaarden groter is dan elders. Voorbeelden van dergelijke sectoren/branches zijn de landbouw, voedingsindustrie, metaal, bouw, vervoer, vleessector en uitzendsector. Uit het onderzoek blijkt dat cao’s uit risicosectoren naar verhouding vaker toezichtsbepalingen bevatten dan cao’s uit niet-risicosectoren.
Tot slot is nagegaan in hoeverre er sprake is van (voorgenomen) wijzigingen met betrekking tot het bevorderen van de naleving. Dit blijkt in 36% van de onderzochte cao’s en principeakkoorden het geval te zijn. De wijzigingen hebben vooral betrekking op afspraken rond toezicht (21x) en afspraken aangaande de NEN-regeling voor uitzendbureaus (13x).