Dit onderzoek is een actualisatie van een eerder verricht onderzoek over 2014. De hoofdvraag van het onderzoek is: In hoeverre is de toegenomen aandacht voor naleving en handhaving van cao-afspraken terug te vinden in afgesloten cao’s en principeakkoorden? Peildatum voor het onderzoek is 1 juni 2017. In het onderzoek zijn alle reguliere bedrijfstak-cao’s in de sectoren markt en zorg betrokken. Dit betreft 162 cao’s, waaronder ruim 3,8 miljoen werknemers vallen. Om een vergelijking te kunnen maken met het eerder verrichte onderzoek is gebruik gemaakt van een panel van 132 cao’s.
Enkele bevindingen hiervan zijn:
Verplichting tot naleving algemeen en t.a.v. bepaalde groepen werknemers
Cao’s met afspraken over uitzendkrachten komen het vaakst voor (81 cao’s) en dit aantal is in de genoemde periode gelijk gebleven. Het aantal cao’s met afspraken over buitenlandse werknemers is toegenomen van 25 naar 28 cao’s.
Naleving bevorderende afspraken
In beide jaren komen afspraken over geschillen en voorlichting het vaakst voor. Het aantal cao’s met afspraken over voorlichting, geschillen en toezicht zijn toegenomen in de periode 2014-2017. De aspecten voorlichting en toezicht kennen beide een toename van resp. zes en vijf cao’s. Klachtenregelingen komen in één cao minder voor.
Inhoudelijke wijzigingen afspraken
Om na te gaan of de aandacht voor naleving is toegenomen heeft er een inhoudelijke verdieping plaatsgevonden naar gewijzigde afspraken.
In 61 van de 132 onderzochte panelcao’s is er sprake van een of meer (voorgenomen) wijzigingen met betrekking tot het bevorderen van de naleving. In 26 cao’s wordt als motief voor de wijziging expliciet genoemd het tegengaan van oneigenlijke concurrentie/ schijnconstructies en/of het verbeteren van de arbeidsvoorwaarden in de sector. Voor zover de wijziging betrekking heeft op specifieke naleving bevorderende afspraken scoort voorlichting het hoogst (21x); wanneer het gaat om bepaalde groepen werknemers dan gaat dit het vaakst over uitzendkrachten (23x). In 12 cao’s heeft de wijziging te maken met het oprichten of aanpassen van een nalevingsorgaan.